Odleżyny- co to jest?
Odleżyny są wynikiem ciągłego leżenia w łóżku czy siedzenia (wózek inwalidzki) w wyniku choroby lub niepełnosprawności. Wynikający z tego powodu ciągły ucisk na to samo miejsce powoduje z czasem zaczerwienienie, ranę i odleżyny. Wraz z zaawansowaną, postępującą chorobą zmniejszający dopływ krwi do skóry powoduje jej rozpad(rany) i w efekcie pojawienie się odleżyny.
Zmiany odleżynowe mogą być od zaczerwienienia skóry do głębokiej infekcji mięśni i/lub kości. Zapoznaj się, jak pielęgnować osobę leżącą, jak postępować z objawami paliatywnymi w domu.
Cztery etapy rozpoznawania odleżyn:
1 etap: Skóra jest czerwona, cieplejsza w dotyku niż inne części ciała, obszar zaczerwienienia może być twardszy lub przeciwnie, bardziej miękki, skóra bolesna w dotyku, ale ból do wytrzymania.
2 etap: Odleżyny są już bolesne, skóra jest, już otwarta, wygląda jak pęcherz czy zadrapanie. Ból w tym obszarze uległ nasileniu.
3 etap: ten etap odleżyn sięgnął poprzez skórę do tkanek i prawdopodobnie mógł je uszkodzić. Skóra jest bardzo bolesna, a rana wyraźnie widoczna.
4 etap: w tym etapie najcięższym odleżyna doszła już do poziomu mięśni i kości i może spowodować poważne uszkodzenia.
Odleżyny są leczone różnymi metodami, które dobiera lekarz. Aby skutecznie i szybko pozbyć się odleżyn potrzebna jest współpraca lekarza pielęgniarki, opiekunki, fizjoterapeuty i odpowiedniego żywienia, a więc dietetyka.
1 etap leczenia odleżyn:
Określ powód powstania odleżyny. Zmniejsz siłę nacisku czy tarcia na skórę, które spowodowało odleżynę. Zmień pozycję podopiecznego, zabezpiecz przed uciskiem(np: podłóż poduszkę lub wałek). Pozycja podopiecznego musi zmieniać się regularnie i zgodnie z harmonogramem, a także należy je wykonywać co kilka godzin, jeśli podopieczny jest w łóżku lub co 15-20 minut, jeśli jest na wózku inwalidzkim. Jest to pierwszy krok w zapobieganiu powstawaniu lub leczeniu tego typu ran.
2 etap leczenia odleżyn:
Równolegle z pierwszym etapem działania wdrażane jest leczenie farmakologiczne odleżyny w parze z odpowiednią higieną. Istotne jest oczyszczenie i osuszenie rany. Roztwór soli fizjologicznej jest używany jako środek do oczyszczenia rany i do usunięcia martwego naskórka. W zależności od uszkodzonej tkanki może być konieczne wycięcie martwego naskórka chirurgicznie(decyduje lekarz). Jeśli jest taka konieczność to zrobi, to lekarz po podaniu znieczulenia. Lekarz zleca leczenie stosownie do zaawansowania odleżyn(podkładki, opatrunki piankowe na rany wymagające wypełnienia, opatrunki ze srebrem, które działają antybakteryjne, kremy antybiotykowe, antybiotyki doustne lub dożylne, a także inne leki czy zabieg).
Obszary odleżyny zawsze należy zakrywać, gdy kładziemy lekarstwo (maść, piankę, etc.) zlecone przez lekarza. Pokrycie tego obszaru pozwala na utrzymanie nawilżonej rany i przyspiesza gojenie.
Skutecznym i częstym rozwiązaniem jest materac łóżkowy wypełniony kieszeniami powietrznymi, który pomaga zmniejszyć nacisk i tarcie na zagrożone obszary skóry.
Rehabilitacja oraz przestrzeganie zasad zdrowej diety jest bardzo ważne w powrocie do zdrowia. Posiłki podopiecznego z odleżynami powinny być bogate w energię oraz białko(1,25-1,5 g na kilogram masy działa dziennie). Pożywienie powinno być wzbogacone suplementami w porozumieniu z lekarzem.
Odleżyny, jak zapobiegać?
Do zachowania prawidłowej struktury skóry potrzebna jest zdrowa dieta bogata w warzywa i wysokie spożycie białka, tłuszcze co przełoży się na odpowiednią ilość witamin potrzebnych dla organizmu. Pożywienie dobrze jest wzbogacić suplementami diety w porozumieniu z lekarzem.
Skórę całego ciała należy utrzymać w czystości i suchości, zwłaszcza jeśli występuje problem z nietrzymaniem moczu. Dobrym rozwiązaniem zapobiegającym suchości skóry jest stosowanie kremów na odparzenia pieluszkowe, aby stworzyć barierę wilgoci, a tym samym chronić skórę w tym obszarze. Balsam do ciała jest pomocny, ponieważ utrzymuje skórę gładką i nawilżoną, zapobiegając w ten sposób wysuszeniu i pękaniu skóry. Jeśli nie możesz stosować kremów ze względu na uczulenia to zastosuj naturalny olej/masło kokosowe do nawilżania skóry. Celem nawilżania jest zapobieganie wysuszeniu i pękaniu skóry co prowadzić może do odleżyn.
Podsumowanie:
Odleżyny są na skórze, gdzie znajdują się obszary kostne(łokcie, kość ogonowa, biodra, pięty, kolana, a czasami i głowa, plecy i pod piersiami).
- Jeśli opiekujesz się osobą leżącą to podstawą jest częsta zmiana pozycji pacjenta w tym rehabilitacja,
- Przy podopiecznym leżącym lub siedzącym na wózku inwalidzkim ważnym jest odciążanie części ciała, które są kościste(biodra, kolana, łokcie i kość ogonowa, pięty).
- Umieszczaj poduszki (z owczej skóry, piankowej wyściółki) pomiędzy nogami i bezpośrednio pod tymi punktami nacisku. Pomoże to w zmniejszeniu rozwoju otarć i odleżyn. Podpiętki wykonane z naturalnej owczej skóry mogą być również stosowane do ochrony pięt pacjentów przed ciągłym ocieraniem się o prześcieradła.
- Jeśli jest to możliwe to nie pozostawiaj podopiecznego zbyt długo w jednej pozycji, a zmieniaj pozycję zgodnie z zaleceniami lekarza.