Czego nie robić po wymianie stawu biodrowego, kolanowego? Są to pytania, które każdego, kto ma, nowe stawy dotyczą. Osoby takie nie wiedzą, jak się odnaleźć. W szpitalu będąc, po operacji jest każdy wystraszony i obawia się każdego ruchu.
Obawa przed uszkodzeniem nowego stawu jest na każdym kroku. Wychodząc, ze szpitala także niewiele wiemy, jak się poruszać z wymienionym stawem jeśli nie zapytamy lekarza.
Wymiana stawów, zaraz po operacji
Najbardziej krytyczne są pierwsze dni po operacji. Twój organizm jest osłabiony operacją, nie doszedłeś jeszcze do pełnej sprawności po znieczuleniu, ale musisz pamiętać o operowanej nodze czy kolanie i kontrolować położenie. Z reguły bezpośrednio po operacji noga operowana jest układana w wyznaczonym położeniu. Pomiędzy nogami pacjenta umieszczona jest specjalna poduszka, zapewniająca odpowiednie położenie. Dlaczego stawy bolą- czytaj więcej.
Wymiana stawu- musisz pamiętać o tym:
Śpij w pierwszych dniach po operacji tylko na plecach.
Przewracanie na zdrową nogę (stronę/bok), nie wcześniej niż 3 dni po operacji. Przewracanie na zdrową stronę musi być wykonywane bardzo ostrożnie, z pomocą. Noga operowana musi być stale utrzymana w stanie odwodzenia. Dla zabezpieczenia przed zwichnięciem konieczne jest włożenie między nogi specjalnej poduszki.
Spać można na „nieoperowanym” boku nie wcześniej niż 2 tygodnie po operacji,
W pierwszym tygodniu koniecznie unikać dużego zakresu ruchów w operowanym stawie ostrych skrętów nogi, rotacji w stawie biodrowym.
Siedząc w łóżku lub idąc do toalety w pierwszych dniach po operacji, należy ściśle kontrolować, czy nie ma nadmiernego zgięcia w operowanym stawie (powyżej 90 stopni).
Siadać na wysokim krześle. Jeśli masz, niskie to połóż poduszkę na zwykłym krześle, aby zwiększyć jego wysokość. Nie wolno siadać na niskich i miękkich siedziskach (fotele, tapczany, etc.)
Absolutnie nie wolno kucać po operacji, siadać ze skrzyżowanymi nogami, zakładania nogi na nogę i wykonywać innych nietypowych pozycji.
Wymiana stawu, dlaczego ćwiczenia są ważne?
Jeśli nic nie boli, to koniecznie zacznij poświęcać cały swój wolny czas na ćwiczenia fizjoterapeutyczne.
Poniżej najważniejsze cele ćwiczeń:
Poprawa ukrwienia operowanej nogi. Jest to bardzo ważne, aby zapobiec zastojom krwi, zmniejszyć obrzęk i przyspieszyć gojenie się rany pooperacyjnej.
Przywrócenie siły mięśni w operowanej nodze oraz przywrócenie prawidłowego zakresu ruchu w stawach.
Wymiana stawu, jak prawidłowo ćwiczyć?
W pierwszych 2-3 tygodniach po operacji wykonuje się ćwiczenia fizjoterapeutyczne w pozycji leżącej.
Ćwiczenia należy wykonywać płynnie, powoli, unikając gwałtownych ruchów i nadmiernego napięcia mięśni.
Prawidłowe oddychanie podczas ćwiczeń ma bardzo duże znaczenie wdech (robi się na początku) zbiega się z napięciem mięśni, a wydech (na końcu), gdy rozluźniamy mięśnie.
Wymiana stawu jest bardzo poważnym zabiegiem. Dlatego, aby wrócić bezpiecznie do sprawności musisz ćwiczyć. Wszystkie te ćwiczenia należy wykonywać w ciągu dnia przez kilka minut 3-4 razy na godzinę.
1 dzień po operacji:
Pierwsze ćwiczenie to w leżeniu na plecach ciągniemy palce stóp do siebie w obu stopach.
Drugie ćwiczenie dotyczy mięśni ud. Dociśnij tylną część stawu kolanowego (to ćwiczenia tylko po operacji wymiany biodra) do łóżka i utrzymaj to napięcie przez 5-6 sekund, a następnie powoli rozluźnij.
Trzecie ćwiczenie, delikatnie zginaj nogę w kolanie. Następnie powoli opuść nogę do pozycji wyjściowej. Na początku możesz pomóc sobie ręcznikiem lub elastyczną opaską. Pamiętaj, że kąt zgięcia w stawie biodrowym i kolanowym nie powinien przekraczać 120 stopni!
Czwarte ćwiczenie, podłóż pod kolano małą poduszkę lub wałek (10-12 cm wysokości), spróbuj powoli napiąć mięśnie ud i wyprostować nogę w stawie kolanowym. Przytrzymaj wyprostowaną nogę przez 5-6 sekund, a następnie powoli opuść ją do pozycji wyjściowej.
2 dzień po operacji
Wymiana stawu biodrowego czy kolanowego, jeśli nie ma, powikłań to możesz usiąść na łóżku, ale koniecznie opieraj się na rękach (odciążając ciężar ciała). Pierwsze siadania wykonuj pod okiem pielęgniarki lub fizjoterapeuty, sam nie możesz wstawać. Nie wcześniej niż 4-5 dni wolno wstawać samodzielnie z łóżka, chyba że zezwoli fizjoterapeuta lub pod jego okiem. W szpitalach przyjmuje się różne okresy siadania i wstawania. Nie wolno samemu bez zezwolenia siadać czy wstawać.
Pierwsze kroki po operacji wymiany stawu
Celem tego okresu rehabilitacji jest nauka wstawania z łóżka, stania, siadania i chodzenia, abyś mógł to robić bezpiecznie samodzielnie tak, jak byłeś zdrowy.
W tym czasie nadal czujesz się słaby, więc na początku ktoś musi ci pomóc, możesz odczuwać lekkie zawroty głowy. Pamiętaj, im szybciej wstaniesz, tym szybciej będziesz w stanie samodzielnie chodzić. Rehabilitant może ci tylko pomóc, ale ćwiczyć musisz sam, aby był postęp. Wstawaj z łóżka w kierunku nieoperowanej nogi. Usiądź na krawędzi łóżka z operowaną nogą prosto i z przodu. Zanim wstaniesz, upewnij się, że podłoga jest bez chodników i sucha. Połóż obie stopy na podłodze. Opierając się na kulach i na nieoperowanej nodze, pomału wstawaj z asekuracją.
Wymiana stawu może na początku rehabilitacji sygnalizować, że wszystko jest jeszcze świeże i trzeba uważać. Zwłaszcza przy ćwiczeniach pamiętaj, że ból jest sygnałem stop. Jeśli nic nie boli, przy wstawaniu i chodzeniu możesz chodzić tak długo, jak pozwala na to twoje samopoczucie, stan nogi, bez skracania czasu ćwiczeń terapeutycznych.
Po nauczeniu się samodzielnego stania i chodzenia bez pomocy należy rozszerzyć terapię ruchową o następujące ćwiczenia wykonywane w pozycji stojącej. Tu z pewnością lekarz lub rehabilitant zleci ci inne dodatkowe ćwiczenia, jak podnoszenie kolana, odciąganie nogi na bok, ciągnięcie nogi do tyłu.
Chyba każdy pacjent ma potrzebę wchodzenia po schodach. Jak do tego się zabrać? Zacznij iść do góry, podnosząc nieoperowaną nogę, a następnie dołącz operowaną. Poruszaj się przy wsparciu kul, kule poruszają się jako ostatnie lub w tym samym czasie co noga operowana. Gdy schodzisz ze schodów, najpierw postaw kule i nogę operowaną na stopniu niżej, a następnie dostaw nogę zdrową. Jeśli to możliwe, użyj poręczy zamiast jednej kuli.
Wymiana stawu, jak zachowywać się w domu
Podczas pobytu w domu należy kontynuować ćwiczenia lecznicze i stosować się do zaleceń lekarza lub rehabilitanta. Konieczne jest również obserwowanie swojego stanu zdrowia, ponieważ zaostrzenie chorób przewlekłych, ostre infekcje, nadmierny wysiłek podczas pracy mogą powodować zapalenie operowanego stawu. W przypadku jakichkolwiek nietypowych objawów w obrębie tego stawu zgłoś się do lekarza.
Prysznic czy kąpiel w wannie, a wymiana stawu
Pierwsze 6 tygodni po operacji nie bierz kąpieli w wannie, lepszym rozwiązaniem jest prysznic. Przy braniu prysznica poproś kogoś, aby był w pobliżu, dopóki nie poczujesz się pewnie. Wchodząc, (wychodząc) do wanny, czy pod prysznic zawsze trzymaj się mocno uchwytów, czy innej osoby, aby odciążyć operowaną nogę. Cały ciężar przenieś na ręce i zdrową nogę.
Unikaj gorących kąpieli przez okres do 6-8 tygodni nie możesz nagrzewać operowanego stawu. Jest ryzyko powstania zakrzepów w operowanej nodze spowodowanych zbyt gorącą wodą.
Sauna- nie możesz absolutnie w ciągu pierwszych 1,5 - 3 miesięcy korzystać z sauny ze względu na powikłania zakrzepowo-zatorowe.
Podczas kąpieli używaj gąbki z długim uchwytem, elastycznego prysznica.
Ważne uwagi
Jeśli nie ćwiczysz zgodnie z zaleceniem rehabilitanta i oszczędzasz się w ćwiczeniach, a nadużywasz chodzenia, to obrzęk nóg zwiększy się pod koniec dnia.
Nie możesz siedzieć ze skrzyżowanymi nogami, noga na nogę, kucania i głębokiego schylania np. podnoszenia z podłogi, gdy coś ci upadnie
Podnoszenie przedmiotów z podłogi należy robić za pomocą urządzeń tzw. chwytaków (sprawdź jak sobie pomóc)
Zwiń spod nóg ruchome dywany, chodniki
Nie chodź po wilgotnej podłodze
Chodź w butach na niskim obcasie
Uważaj na psa lub kota, aby nie podbiegały pod nogi
Staraj się chodzić z asekuracją drugiej osoby
Przy braniu prysznica poproś kogoś, aby był w pobliżu, dopóki nie poczujesz się pewnie
W okresie pooperacyjnym śpij na wysokim łóżku
Siadaj tylko na wysokich krzesłach i podłóż sobie poduszkę
W toalecie nakładaj specjalną nakładkę na sedes, aby siedzieć wysoko (tu możesz sprawdzić nakładki)
Buty kupuj bez sznurowadeł na rzepy lub wsuwane. Kup także długą łyżkę do zakładania butów, aby nie schylać się
Podczas jazdy autem staraj się maksymalnie odchylić siedzenie do tyłu, przyjmując pozycję półleżącą
Normalny seks jest dozwolony 1,5-2 miesiące po operacji. Ten okres jest niezbędny do wygojenia mięśni i więzadeł otaczających operowany staw
Regularna kontrola wymienianego stawu
Endoproteza jest dość złożoną strukturą. Dlatego zdecydowanie zalecane jest przez dobrych lekarzy, aby nie rezygnować z kontroli nowego sztucznego stawu. Przed każdą wizytą kontrolną u lekarza konieczne jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego operowanego stawu, wskazane jest wykonanie badań krwi i moczu zwłaszcza jeśli po operacji wystąpił jakiś stan zapalny lub problemy z gojeniem się ran. Celem badania jest kontrola stanu kości i mięśni otaczających staw, a także czy masz osteoporozę lub inną patologię tkanki kostnej.
Pierwsza wizyta kontrolna odbywa się zwykle po 1 miesiącu od operacji, aby sprawdzić, czy wymiana stawu powiodła się.
Kontrola po 6 miesiącach, chyba, że lekarz zaleci inaczej. W tym momencie z reguły idziesz już dość pewnie, w pełni obciążając operowaną nogę.
Następne kontrole prawdopodobnie odbędziesz 1 rok po wymianie stawu. W tym czasie lekarz sprawdzi, jak staw się „rozrósł”, czy nastąpiła reakcja ze strony tkanki kostnej, jak zmieniły się otaczające kości, tkanki miękkie i mięśnie.
W przyszłości kontrole stawu powinny być w miarę potrzeb, ale nie rzadziej niż raz na 2 lata.
Sam staraj się wszystko dobrze obserwować i zapisywać, co i jak się zmieniło w operowanej nodze/ stawie, aby wykryć wszystkie problemy odpowiednio wcześniej zgłosić lekarzowi.
Wymiana stawu- wskazówki na przyszłość
Wytrzymałość nowego stawu w dużej mierze zależy od siły jego zamocowania w kości. A to z kolei zależy od jakości tkanki kostnej otaczającej staw. Osteoporoza ma znaczący wpływ na wytrzymałość mechaniczną kości.
Niezależnie jednak od płci i wieku unikaj:
Czynników ryzyka, jak: osteoporoza, siedzący tryb życia, hormony, leki steroidowe, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu, kontuzje sportowe i inne upadki.
Unikaj przeziębień, przewlekłych infekcji, hipotermii. Twój sztuczny staw może stać się bardzo „słabym punktem”, który ulegnie stanowi zapalnemu.
Unikaj nadwagi, uważaj na swoją wagę, aby nowy staw nie musiał dźwigać dodatkowych kilogramów, przyspieszy to jego zużycie. Pamiętaj, że nie ma specjalnych diet dla pacjentów po wymianie stawu biodrowego (endoprotezoplastyka). Twoje jedzenie powinno być wartościowe i zawierać witaminy, wszystkie niezbędne białka, sole mineralne, mikro i makroelementy.
Nie podnoś dużych ciężarów, unikaj gwałtownych ruchów, skakania na operowanej nodze.
Wymiana stawu- co możesz?
Zalecane są spacery, pływanie i łatwa jazda na nartach. Zazwyczaj przy pełnym przywróceniu funkcji kończyny osoby aktywne do tej pory mają chęć dalszego uprawiania ulubionego sportu. Jednak biorąc pod uwagę specyfikę biomechaniki sztucznego stawu, pożądane jest unikanie niektórych rodzajów aktywności w tym sportowej, która jest związana z podnoszeniem lub przenoszeniem ciężkich przedmiotów, mocnych uderzeń (upadku) na operowaną kończynę.
Nie uprawiaj takich sportów, jak: jazda konna, bieganie, skoki, podnoszenie ciężarów itp.
Pamiętaj, że sztuczny staw nie jest raz na zawsze. Ma swoją żywotność ok. 15 lat, czasami nawet 20-25 lat. Oczywiście nie możesz ciągle myśleć o nieuchronności drugiej operacji. Ale jednocześnie ponowna wymiana stawu (endoprotezoplastyka rewizyjna), jest daleka od tragedii. Jeśli będziesz, prowadzić życie zgodne z zaleceniami lekarskimi to nic się nie stanie. Nie wszystkie bóle i dolegliwości stawu wymagają ponownej operacji.
Wymiana stawów biodrowych czy kolanowych nie kończy leczenia. Bardzo ważne jest, aby dbać o nowy staw, dbać o dobrą formę fizyczną i być na nogach przez cały czas. Gdy będziesz brać pod uwagę środki ostrożności, które powyżej zostały przedstawione, możesz w pełni wyzdrowieć i powrócić do normalnego, aktywnego życia.
Tekst: Data utworzenia: 22 sierpień 2023