UBEZWŁASNOWOLNIENIE- CZYM JEST?
W przypadku gdy choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne (w tym pijaństwo lub narkomania) powodują, że dana osoba nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem, można wobec niej orzec ubezwłasnowolnienie całkowite. Osoba taka musi mieć ukończone 13 lat.
Gdy z powyższych względów możliwość kierowania swoim postępowaniem jest ograniczona i potrzebna jest pomoc do prowadzenia spraw danej osoby, można orzec względem niej ubezwłasnowolnienie częściowe. Ubezwłasnowolnienie częściowe można orzec tylko wobec osoby pełnoletniej. Osoba ubezwłasnowolniona nie może samodzielnie decydować o swojej osobie oraz o swoim majątku.
SKUTKI UBEZWŁASNOWOLNIENIA CAŁKOWITEGO
Dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie ustanawia się opiekuna (nie dotyczy to dzieci pozostających jeszcze pod władzą rodzicielską). Osoba taka nie może samodzielnie dokonywać ważnych czynności prawnych, z wyjątkiem drobnych, bieżących spraw życia codziennego (codziennych zakupów czy korzystania z drobnych usług), oraz o ile czynność taka nie jest dla niej rażąco krzywdząca. Czynności dotyczące np. majątku osoby ubezwłasnowolnionej czy zakupu i sprzedaży wartościowych rzeczy są dokonywane w imieniu takiej osoby wyłącznie przez opiekuna.
SKUTKI UBEZWŁASNOWOLNIENIA CZĘŚCIOWEGO
Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratora. Osoba taka może samodzielnie dokonać czynności prawnych związanych z drobnymi, bieżącymi sprawami życia codziennego. Może także bez zgody kuratora zarządzać swoim zarobkiem (chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów postanowi inaczej). Ponadto, osoba ubezwłasnowolniona częściowo może swobodnie decydować o przedmiotach majątkowych, które kurator oddał jej do swobodnego użytku. Dla większości jednak czynności wykraczających poza drobne, codzienne sprawy, potrzeba będzie zgoda kuratora (sprzedaż, darowizna, zakup wartościowych rzeczy czy praw, najem).
W istotnych jednak sprawach dotyczących majątku osoby ubezwłasnowolnionej (jak np. sprzedaż domu) opiekun oraz kurator muszą uzyskać zgodę sądu opiekuńczego.
Osoba ubezwłasnowolniona (zarówno całkowicie, jak i częściowo) nie może sporządzić ani odwołać testamentu. Sporządzenie czy odwołanie nie będzie też możliwe przez ustanowionego dla takiej osoby opiekuna czy kuratora.
JAK DOCHODZI DO UBEZWŁASNOWOLNIENIA?
O ubezwłasnowolnieniu decyduje sąd okręgowy (miejsca zamieszkania osoby, która ma zostać ubezwłasnowolniona).
Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
- małżonek osoby, która ma zostać ubezwłasnowolniona;
- krewni w linii prostej, czyli dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie (o ile nie ma przedstawiciela ustawowego);
- rodzeństwo (o ile nie ma przedstawiciela ustawowego);
- przedstawiciel ustawowy tej osoby;
- prokurator;
- Rzecznik Praw Obywatelskich.
Osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, sąd wysłuchuje w obecności psychologa oraz lekarza psychiatry lub neurologa (w zależności od stanu zdrowia tej osoby).
Przydatne linki:
Tekst:
Data utworzenia: 10 luty 2023
MT