Udary mózgu co roku są przyczyną zgonów wśród ludzi powyżej 50 roku życia, a także i coraz młodszych. Głównymi sprawcami ryzyka jest
zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, wiek. Są różne następstwa udaru.
Udar pozostawia zaburzenia motoryczne, zaburzenia mowy i funkcji poznawczych, które mogą być częściowo i w różnym stopniu odwracalne dzięki aktywnej rehabilitacji.
W związku z tym lekarze uważają, że konieczne jest rozpoczęcie rehabilitacji pacjenta, gdy tylko minie ostry okres zagrożenia życia. Z tego artykułu dowiesz się jak zorganizować i kiedy zacząć rehabilitację, aby wrócić do zdrowia.
Udar mózgu co to jest?
Udar występuje nagle, trwa dłużej niż 24 godziny i różni się od przejściowego niedokrwienia, którego objawy ustępują w ciągu doby. Niezależnie od sytuacji, czy to jest brak przepływu krwi, czy wręcz przeciwnie, krwotok, to niektóre komórki mózgowe obumierają, a w tym komórki ośrodka nerwowego, które są odpowiedzialne za mowę, ruch, aktywność poznawczą (zdolność zapamiętywania, mówienia, myślenia). Oraz procesy sensoryczne i percepcyjne to prawidłowe: widzenie, słyszenie, dotyk, smak, odczuwanie zmiany temperatury, poczucie równowagi psychicznej i samoświadomości własnej osoby). Oba przypadki udaru mózgu charakteryzują się różnymi zaburzeniami neurologicznymi. Więcej informacji- co musisz wiedzieć, aby uratować siebie i innych.
Udar mózgu, jakie są rodzaje?
Udar może być:
Niedokrwienny tzw. zawał mózgu, który występuje z powodu zablokowania naczynia krwionośnego
Krwotoczny, spowodowany krwotokiem w głębokich partiach mózgu: miąższowy (pajęczynówkowy) lub krwotok podpajęczynówkowy. Zdarzają się również formy mieszane, gdy krew wlewa się zarówno do powierzchownych, jak i głębokich struktur mózgu.
Każdy udar jest kompleksem długoterminowych, rozwijających się procesów patologicznych, które występują, gdy chorujemy na:
miażdżycowe zwężenie tętnic głowy i szyi,
nadciśnienie tętnicze,
zakrzepica wewnątrznaczyniowa,
zaburzenia rytmu serca, przyczyniające się do zakrzepicy.
Wszystkie te procesy są ze sobą powiązane w taki sposób, jak:
nadciśnienie prowadzi do miażdżycy,
z kolei miażdżyca tętnic wywołuje zaburzenia rytmu serca z powodu słabego odżywienia mięśnia sercowego.
Bezpośrednią przyczyną udaru jest nagła zmiana przepływu krwi.
Udar mózgu, jakie są wczesne objawy?
Udar niedokrwienny, jak i krwotoczny ma podobne objawy, które można na początku zaobserwować, gdy występują:
osłabienie niektórych partii mięśni,
naruszenia koordynacji ruchów,
naruszenie koordynacji chodu,
nagłe zaburzenia mowy, (zaprzestanie wysławiania się) ,
zaburzenia czucia niektórych części ciała,
zaburzenia połykania,
nagła utrata wzroku,
podwójne widzenie,
utrata pola widzenia,
nagłe zawroty głowy.
Jeśli udar miał, ostry przebieg następuje, utrata przytomności aż do śpiączki. Oprócz tego może temperatura ciała się zmieniać, a ciśnienie gwałtownie wzrosnąć lub przeciwnie.
Udar mózgu, kiedy najczęściej występuje ?
Udar niedokrwienny występuje najczęściej, wcześnie rano (we śnie).
Udar krwotoczny występuje najczęściej podczas wysiłku, intensywnej aktywności, stresu fizycznego i emocjonalnego.
Jakie mogą być konsekwencje udarów?
Konsekwencje udaru są podzielone na 3 duże grupy:
Zaburzenia motoryczne: niedowład, porażenie, przykurcze,
zaburzenia mowy: może wystąpić wtedy uszkodzenie jakiejś części mózgu odpowiedzialnej za rozumienie, rozpoznawanie mowy, porównywanie pojęć.
zaburzenia poznawcze i emocjonalno-wolicjonalne: upośledzona pamięć, uwaga, aktywność poznawcza i intelektualna, depresja, obniżenie aktywności (abulia), spowolnienie i zahamowanie ruchowe, osłupienie depresyjne i katatoniczne, ambitendencja, natręctwa ruchowe, niepokój ruchowy.
Udar mózgu, czy da się wrócić do zdrowia?
Warunkiem powrotu do zdrowia, sprawności jest podjęcie, jak najszybsze, jeśli to możliwe, rehabilitacji poudarowej.
Czas po udarze, jeśli chodzi o rehabilitację, można podzielić na 4 okresy:
Pierwsze 3–4 tygodnie najlepiej podjąć rehabilitację na oddziale neurologicznym lub angiochirurgicznym. Lista niektórych ośrodków leczniczych w Polsce
Pierwsze 3 miesiące są szczególnie ważne dla przywrócenia zdolności motorycznych pacjenta po udarze.
Pierwsze 6 miesięcy (wczesna rekonwalescencja),
6 miesięcy do 1 roku późna rekonwalescencja to rehabilitacja (może być ambulatoryjna),
Po 1 roku nadal wymagana jest rehabilitacja, którą można przeprowadzić w domu lub ośrodku rehabilitacyjnym.
Aby skutecznie wrócić do zdrowia i zapobiec powikłaniom ważne jest, aby rozpocząć rehabilitację dosłownie w pierwszych dniach po udarze oczywiście pod okiem specjalistów.
Udar mózgu, kiedy zacząć rehabilitację?
Już we wczesnym okresie po udarze, gdy tylko minie zagrożenie życia pacjenta trzeba zacząć:
gimnastykę pasywną, czyli elektrostymulacja polegająca na pobudzeniu mięśni przy pomocy prądu,
masaż (jeśli pacjent jest świadomy),
ćwiczenia oddechowe (najprostszymi i najskuteczniejszymi ćwiczeniami oddechowymi jest nadmuchiwanie baloników),
ćwiczenia z logopedą- afazjologiem w celu jak najszybciej przywracania/ nauki mowy, a czasami i pisania. Mowa jest najaktywniej przywracana w ciągu pierwszych 3–6 miesięcy po udarze, ale cały proces może trwać 2–3 lata. Logopeda-afazjolog zaleci specjalne ćwiczenia, które to ponowne nauczą pacjenta mówienia. Ćwiczenia artykulacyjne i fonacyjne są powtarzane wiele razy, aż pacjent poudarowy rozwinie niezbędną motorykę więzadłową.
Zapoznaj się z metodą rehabilitacji Bobath po udarze,
Metody fizjoterapeutyczne, jak: masaż, akupunktura, elektrostymulacja mięśni (Electrical Muscle Stimulation, EMS) zwana jest też elektrogimnastyką, gdyż ma na celu wywołanie reakcji motorycznej mięśnia lub grupy mięśni, stymulacja magnetyczna i laserowa.
Co jest ważne w powodzeniu rehabilitacji?
Udar mózgu niedokrwienny, jak i po udarze krwotocznym, aby rekonwalescencja była skuteczna i przyniosła dobre efekty trzeba pamiętać o:
Wczesnym rozpoczęcie rehabilitacji.
Ciągłość na wszystkich etapach realizacji rehabilitacji.
Dobrze skoordynowanym zespole specjalistów razem współpracujących (fizjoterapeuty, ergoterapeuty , który pomaga w przywracaniu codziennych sprawności,masażysty i lekarza rehabilitacji. Jeśli jesteś zainteresowany ergoterapią, wejdź tu.
Intensywności codziennej terapii.
Konsekwencji w procesie rehabilitacji.
Udar mózgu, co będzie, jeśli nie podejmiesz szybko rehabilitacji?
Jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności po udarze są zaburzenia ruchowe, jak przykurcze, niedowłady (osłabienie siły mięśni), porażenie jedno lub obustronne, niemożliwe jest pełne zgięcie lub wyprostowanie kończyn/y. Do dysfunkcji spowodowanych udarem (uszkodzeniem mózgu) dołączają problemy ze stawami wynikające z upośledzonego unerwienia, przykurczów mięśniowych, a także ból, który będzie uniemożliwiał prawidłowe poruszanie się.
Udar mózgu- co daje rehabilitacja?
Przywrócenie mowy
U niektórych osób po udarze występują zaburzenia mowy. Dlatego ważne jest, aby jak najszybciej zacząć ćwiczenia ze specjalistą logopedą- afazjologiem. Mowa jest najaktywniej przywracana w ciągu pierwszych 3–6 miesięcy po udarze, ale cały proces może zająć nawet 2–3 lata. Logopeda-afazjolog zaleca osobie chorej specjalne ćwiczenia, które to ponowne nauczą pacjenta mówienia. Ćwiczenia artykulacyjne i fonacyjne są powtarzane wiele razy, aż pacjent poudarowy rozwinie niezbędną motorykę więzadłową.
Przywrócenie funkcji okoruchowych i wzrokowych
Po udarze pole widzenia może zostać „utracone”, ruchy gałek ocznych czasami zostają zaburzone. Aby skorygować te zaburzenia, stosuje się specjalne ćwiczenia do treningu wyszukiwania i śledzenia wzrokowego, ćwiczenia percepcji wzrokowej, terapia wzroku metodą biosterowania adaptacyjnego, której celem jest przywrócenie funkcji lub korekcja uszkodzonych dróg nerwowych. Jest to metoda nieinwazyjna i całkowicie bezpieczna dla pacjenta.
Tu możesz sprawdzić metody fizjoterapeutyczne.
Odzyskiwanie funkcji poznawczych
To pamięć, uwaga, umiejętność przyswajania nowych informacji i wykorzystywania ich w praktyce. Aby przywrócić funkcje poznawcze, odbywają się zajęcia terapeutyczne, których celem jest aktywizacja aktywności umysłowej osoby chorej po udarze. Czytanie, pisanie, ćwiczenia pamięciowe, myślenie asocjacyjne, a także gry komputerowe, które leżą w zakresie możliwości pacjenta – znacząco pomagają przywrócić sprawność intelektualną.
Poprawa sfery psychoemocjonalnej
Osoby, które przeszły udar mózgu, mogą doznać ciężkiej depresji. Depresja znacznie pogarsza wyniki rehabilitacji, jego pozytywne nastawienie do długiej, trudnej, ale koniecznej rehabilitacji. Dlatego konieczna jest współpraca z psychologiem, a czasami i psychiatrą.
Zobacz historie pacjentów po udarze.
Udar mózgu- podsumowanie
Rekonwalescencja po udarze to zadanie, które wymaga zintegrowanego podejścia, lekarzy, rehabilitantów, a także samego pacjenta i jego najbliższej rodziny. Konsekwentna i wytrwała rehabilitacja może przywrócić pacjenta do sprawności umysłowej, fizycznej, a w konsekwencji do pełnego życia, jakie prowadził wcześniej. Pozwolić mu zachować samodzielność i zapobiec rozwojowi poważnych powikłań i nawrotów choroby. Aby wrócić do sprawności, ćwiczenia ogólnie pojęte wymagają długiej i ciężkiej pracy pod okiem specjalistów. Nasze ciało, ma niesamowitą zdolność do regeneracji. Odbudowują się relacje między strukturami mózgu, a wcześniej nieaktywne neurony zostają aktywowane. Tylko od siły woli, konsekwencji w działaniu zależy powodzenie w leczeniu poudarowym. Wiele osób po udarach wraca do pełnej formy, aby cieszyć się na nowo pełnią życia.
Tekst:
Data utworzenia: 02.06.2023